Ümit Yenişehirli yazdı: Kırmızı kart tek değil
Kırmızı kart tek değil
CHP’nin “enteresan” kampanyaları
Ümit Yenişehirli
Cumhuriyet Halk Partisi idaresinin kitlesel hale getirmeye çalıştığı “Hükümete kırmızı kart” kampanyası, en çok da parti etraflarında tartışılıyor.
Birçok partili ve partiye yakın gazeteci, “kırmızı kart”ı eleştiriyor. Eleştirilere rağmen parti genel merkezi, kart aksiyonunda ısrar ediyor.
Kampanyanın tutup tutmayacağını vakit gösterecek. Vaktin gösterdiği bir öteki şey de CHP tarihindeki “enteresan” öbür birtakım kampanyaları.
“ÇARŞAF VE PEÇE YASAKLANSIN” KAMPANYASI
CHP’nin tek parti iktidarı devrinde, siyasi rekabet kelam konusu olmadığı için toplumu etkileyecek kapsamlı kampanyalara pek gereksinim duyulmamaktaydı.
Bunun yerine, zaman zaman parti teşkilatlarının halkı ilgilendiren kimi bahislerde topluca tavır alma denemeleri görülmekteydi.
İdarenin aldığı birtakım kararların ardında olduklarını, hatta daha da ileri götürülmesi gerektiğini göstermek isteyen CHP teşkilatlarının böylesi kampanyalarından birisi, “çarşaf ve peçe yasaklansın” tertibiydi.
Hükümetin, 1930’lu yılların ortalarında bayanların kılık kıyafetine ait düzenlemeleri ile kolluk kuvveti müdahalelerini yetersiz bulan teşkilatlar, CHP Genel Merkezi’ne mektup ve telgraf gönderme kampanyası başlatmıştı.
Bazı belediye meclisleri çarşaf ve peçe giyilmesini yasaklayan kararlar alırken, en fazla Ege ve Akdeniz vilayet ve ilçe teşkilatlarından gönderilen mektup ve telgraflarda da yasaklamanın ülke çapında olması isteniyordu.
CHP’nin 9-16 Mayıs 1935’te toplanan 4. Kurultay’ında, oluşturulan Dilek Kurulu, teşkilatlardan gelen bu talepleri ele almış lakin rastgele bir görüş bildirmemişti.
MANTO SEFERBERLİĞİ
Partinin insanların giysileri, bilhassa de bayanların kılık kıyafetine yönelik bir öbür kampanyası da mantoyla ilgili olarak düzenlenmişti. 27 Mayıs darbesinin akabinde, birçoğu CHP periyodu milletvekili olan bayan dernekleri yöneticileri, çarşafın yerine manto giyilmesi kampanyası başlatmıştı.
CHP’lilerin kampanyasına darbe idaresinin valileri de dayanak oluyordu.Kampanya çerçevesinde çarşaflı hanımlar merasim yerlerinde bir ortaya getiriliyor, kendilerine manto, pardösü ve eşarp dağıtılıyordu.
CHP’nin çarşafla ilgili görüşleri ortadan geçen uzun yıllarda fazlaca da değişmemişti. CHP Milletvekili Şahin Mengü, 2008 yılında yaptığı bir konuşmada, “Çarşaf fukaralığın örtüsü” diyerek, çarşaflı bayanlara mont dağıtılması halinde çarşaf giymekten vazgeçecekleri görüşünü savunmuştu.
ALYANS TOPLAMA KAMPANYASI
CHP’li çevrelerin 27 Mayıs takımlarıyla işbirliği yaparak gerçekleştirdikleri bir öbür kampanya ise “alyans organizasyonu”ydu.
Darbe sonrası dönemde, Demokrat Parti iktidarını kötüleyici yayınları ağırlaştıran basın, Menderes Hükümeti’nin savunma sanayiine kaynak ayırmadığı tarafında haberlere yer vermekteydi. Köşe muharrirleri, uçak, silah ve mühimmat tedarik edilmesi için kampanya düzenlemesini öneren yazılar kaleme alıyorlardı.
Kamuoyu hazırlanınca kampanya da başlayacaktı. Yeni idarenin yanında yer alan CHP teşkilatlarının mensupları, bulundukları yörelerde bu kampanyanın ateşli savunucuları olmuşlardı. Birçok ünlü CHP’li, alyanslarını çıkartıp bağışta bulunuyordu.
Kampanyaya CHP tabanı da sahip çıkmıştı. Sonuçta, alyans, çeşitli mücevher ve nakit paradan oluşan, 1961 yılı sayılarıyla kimi iddialara nazaran 10 milyon lira civarında bir bağış meblağına ulaşılmıştı.
Bu meblağın akıbeti hiçbir vakit tam olarak bilinememiş, bir kısmıyla Ankara ve İstanbul’da subaylar için – sahibi olacakları bir düzenlemeyle -lojman yapıldığı öne sürülmüş, bu lojmanlar halk ortasında “Alyans Evleri” olarak anılmıştı.
MİTİNG ALANLARINDA TOPLUCA LİMON SIKTILAR
12 Eylül darbesinin akabinde kapatılan CHP’nin yerine kurulan Sosyal Demokrat Halkçı Parti ise 1987 seçimleri için hazırladığı propaganda kampanyasında limon kullanmıştı!
Anavatan Partisi (ANAP) Hükümeti’nin izlediği mali siyasetleri eleştirme temalı hazırlanan kampanyada, “halkın limon üzere sıkıldığı” tezi işleniyordu.
Kampanya süreci boyunca temayla ilgili afişler ülke geneline yayılmıştı. SHP’nin toplantı ve mitinglerinde de kimi adaylar ile parti yöneticileri, kalabalıklar karşısında ellerine aldıkları limon ve limon sıkacağı ile mizansenler sergilemişlerdi.
Bu ortada, zihniyet olarak SHP’ye yakın duran karikatürist Oğuz Aral, sahibi olduğu Gırgır mecmuasının 1985 yılındaki bir kapak karikatürünü yayınlayarak, kampanya temasının kendilerinden çalındığını lisana getirip, “SHP’nin limon sıkma kampanyasını bulan (!) reklam ajansına çok güldük.” diye yazmıştı.
IŞIKLARI AÇIP KAPAMA, TENCERE TAVA ÇALMA
CHP idaresi ve sosyolojisinin, ülke çapında yaygınlaşması için çabaladığı bir öteki kampanya ise devlet ve mafya işbirliğinin sembol olaylarından birisi olarak görülen 3 Kasım 1996 tarihli Susurluk kazası vesilesiyle olmuştu.
“Temiz toplum” imajlı bu kampanyanın asıl emeli ise işbaşındaki Erbakan Hükümeti’ne karşı toplumsal muhalefeti konsolide etmekti.
“Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık” başlıklı kampanya çerçevesinde her gece saat 21.00’de bir dakika boyunca konut ve işyerlerinin ışıkları yakıp söndürülüyor, toplanan kalabalıklar birebir şeyi el fenerleriyle yapıyordu. Ayrıyeten yeniden bir dakika boyunca pencere ve tava çalmak da yaygınlaşmıştı. CHP’li yöneticiler, milletvekilleri ve teşkilat mensupları kampanyanın yaygınlaşması için canla başla çalışıyorlardı.
Kampanyayla ilgili görüşüşü sorulan merhum Başbakan Necmettin Erbakan, “Gulu gulu dansı yapıyorlar.” demişti.Şubat ayının birinci haftası başlayan kampanya, Refahyol Hükümeti’nin düşürülmesi sürecini başlatan post çağdaş darbenin gerçekleştiği 28 Şubat 1997 tarihli Milli Güvenlik Kurulu toplantısının akabinde sona ermişti.
Işık açma kapama hareketi, kısa bir mühlet Seyahat olayları sırasında da görülmüş lakin yaygınlaşamadan sona ermişti.
Geçtiğimiz Temmuz ayında ise CHP Genel Başkanı Özgür Özel zamları protesto etme maksadıyla tekrar birebir aksiyon biçimi için davet yapmışsa da teşkilatta ve kamuoyunda ilgi görmediği için kısa müddette bu kampanyadan vazgeçilmişti.
ERDOĞAN’DAN ALDIKLARI “TAMAM” SUFLESİYLE KAMPANYA
CHP’nin yakın tarihlerdeki bir öbür kampanyasında ise “Tamam” ibaresi öne çıkartılmıştı. 2018 genel seçimleri öncesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçimlerle ilgili olarak, “Milletimiz ‘tamam’ derse o vakit çekiliriz” formunda bir açıklama yapınca, CHP üzerinde “Tamam” yazan afişleri kampanyasının bir kesimi haline getirmişti.
“Tamam”ı değişik versiyonlarıyla kullanma seferberliğine dönemin CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun yanı sıra İP Genel Başkanı Meral Akşener ve SP Genel Lideri Temel Karamollaoğlu ile seçimlere cezaevinden giren Selahattin Demirtaş da katılmıştı.
