Türk edebiyatının Homeros’u sayılan, dev romancı Yaşar Kemal’in 10’uncu ölüm yılı

Asıl ismi Kemal Sadık Göğceli olan Yaşar Kemal, 1923 yılında Adana’nın Osmaniye ilçesine bağlı Hemite köyünde doğdu. Yaşar Kemal 10 yıl evvel hayatını kaybetti.

Kitap Ayracı olarak müellifi sevgi ve hürmetle anıyoruz. Şimdi ortaokul sıralarındayken halk yazınına duyduğu ilgi, onu folklor derlemeleri yapmaya yöneltti. O periyotta şiirleri, Adana Halkevi’nin yayını olan Görüşler Dergisi’nde yayınlandı.

Ortaokulun son sınıfındayken okulu bırakmak zorunda kalarak ırgatlık, amele başılık, pirinç tarlalarında su bekçiliği, arzuhalcilik, öğretmenlik, kütüphane memurluğu üzere işlerde çalıştı. Bu ortada Ülke, Kovan, Millet, Beşpınar mecmualarında şiirleri görüldü.

1951 yılında İstanbul’a yerleşerek, Cumhuriyet gazetesinde fıkra ile röportaj müellifliği yapmaya başladı. Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün başlıklı röportajıyla, Gazeteciler Cemiyeti Özel Muvaffakiyet Armağanı’nı kazandı.

Anadolu coğrafyasını nakış bakış işleyen Yaşar Kemal, Türk edebiyatının önde gelen müellifleri ortasında sayılıyor. Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen birinci Türk muharrir olan Yaşar Kemal, 6 Ekim 1923’te Adana’da doğdu. Çocukluğu zorluklar içerisinde geçen Yaşar Kemal, farklı işlerde çalışarak hayatını kazanmaya çalıştı.

İNCE MEMED EFSANESİ

O yıllarda hikayeleriyle de ilgi çeken sanatkarın, 1952 yılında Sarı Sıcak adlı öykü kitabı yayınlandı. Birinci romanı İnce Memed, 1955 yılında çıktı. 1955-1984 yılları ortasında hikaye, roman, röportaj ile makalelerinden oluşan 33 kitabı yayınlandı. Yaşar Kemal, birinci romanı İnce Memed ile 1955 yılında Varlık Roman Armağanı’nı kazandı.

EDEBİYAT HEYETİ TARAFINDAN SEÇİLEN KİTAPLAR

Binboğalar Efsanesi1974 yılında Demirciler Çarşısı Cinayeti isimli yapıtı, Madaralı Roman Ödülü’nü aldı. Yer Demir Gök Bakır Fransa’da 1977 yılında, Edebiyat Eleştirmenleri Sendikası tarafından yılın en güzel yabancı romanı seçildi. Binboğalar Efsanesi, 1979 yaz periyodu için Büyük Edebiyat Heyeti tarafından seçilen kitaplar ortasında yer aldı.

CEZAEVİ YILLARI

Ağıtlar adlı ilk kitabı 1943’te yayınlandı. Ortaokula 1941’de başlayan fakat son sınıfta sıhhat meseleleri ve edebiyata çok ilgisinden dolayı yatılı öğrencilik hakkını kaybeden Kemal, ırgat katipliği, memurluk, ırgatlık, inşaat denetçiliği, öğretmen vekilliği ve arzuhalcilik üzere farklı işlerde çalıştı. Yaşar Kemal, 1946’da askerliğini yaptığı Kayseri’de ilk uzun hikaye kitabı Pis Öykü’yü kaleme aldı. 1950’de komünizm propagandası yaptığı argümanıyla tutuklanan müellif, bir müddet cezaevinde yattı.

YAŞAR KEMAL İMZASINI KULLANDI

İstanbul’a 1951’de taşınan usta müellif, müelliflik serüvenine artık Yaşar Kemal imzasıyla devam etme kararı aldı ve 1963’e kadar Cumhuriyet gazetesinde fıkra ve röportaj yazdı. Sultan 2. Abdülhamid’in tabibi Jak Mandil Efendi’nin torunu Thilda Serrero ile 1952’de evlenen Kemal, yapıtlarının kimilerini yabancı lisanlara çeviren eşi sayesinde Avrupa’da da tanınmaya başladı.

Bebek, Dükkancı ve Memet isimli öykülerinin de içinde bulunduğu Sarı Sıcak kitabını 1952’de kaleme alan Kemal, kitabında yoksulluk, şiddet, dayanışma, yozlaşma, tabiat tutkusu ve insan ile tabiat çatışmasını bahis edindi. İnce Memed 40 lisanda yayınlandı.

Yaşar Kemal’in birincisini 1955’te yazdığı 4 seri halindeki İnce Memed romanı, usta muharririn edebiyat serüveninde farklı bir sayfa açtı. Kırktan fazla lisana çevrilen serinin birinci romanı 1956’da Varlık Roman Armağanı’na, üçüncü romanı ise 1985’te Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü.

ŞEHİR İNSANLARININ HİKAYERİNE YÖNELDİ

Edebiyat hayatının yanı sıra siyasi faaliyetlerde de yer alan Yaşar Kemal, 1967’de çıkarmaya başladığı “Ant” isimli mecmuanın eklerinden biri sebebiyle 18 ay mahpusa mahkum oldu. Daha sonra bu karar, Yargıtay tarafından bozuldu.

Yazıları ve siyasi aktiflikleri münasebetiyle birçok defa kovuşturmaya uğrayan usta müellif, 1974-1975’te Türkiye Muharrirler Sendikasında Genel Lider olarak vazife yaptı.

Ünlü müellif, yapıtlarında sade ve akıcı bir üslup kullanmayı tercih ederken, roman ve hikayelerinde çoğunlukla Çukurova’da yaşanan insan dramını işledi.

Yaşar Kemal’in İnce Memed’in de ortalarında bulunduğu 9 yapıtı, beyazperdeye aktarıldı ve birçok yapıtı tiyatroya uyarlandı. Kitaplarında Anadolu’nun efsane ve masallarından da yararlanan müellif, 1970’ten sonra yazdığı romanlarında ise kent beşerinin hayatını ele aldı.

20’DEN FAZLA ÖDÜL KAZANDI

Birçok değerli mükafata kıymet görülen usta edebiyatçı, 1993’te Kültür ve Turizm Bakanlığı Büyük Ödülü, 2008’de ise edebiyat kolunda “Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü”nün sahibi oldu.Yaşar Kemal, Milletlerarası Cino del Duca mükafatı, Legion d’Honneur nişanı, Commandeur payesi, Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres nişanı, Premi Internacional Catalunya, Fransa tarafından verilen Legion d’Honneur Grand Officier rütbesi” ve Alman Kitapçılar Birliğinin verdiği Frankfurt Kitap Fuarı Barış Mükafatı başta olmak üzere 20’yi aşkın milletlerarası ödül de aldı.İkisi yurt dışında olmak üzere 7 üniversiteden fahri doktora alan muharrir, 1973’te Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilerek dünya çapında isminden kelam ettirdi.

YAŞAR KEMAL ÖLDÜ

Daha sonra birkaç sefer daha Nobel’e aday gösterilen Yaşar Kemal, hiçbir adaylığında mükafatı alamadı. Yaşar Kemal öldü Şiir, hikaye, roman, anı, röportaj, derleme, söyleşi, deneme, oyun, fıkra, makale ve senaryo üzere birçok edebi çeşitte eser kaleme alan başarılı muharrir, Türk edebiyatına 26 roman, 11 deneme, 9 röportaj, 2 hikaye ve şiir alanında bir yapıtı miras bıraktı. Yaşar Kemal, teneffüs yetmezliği şikayetiyle tedavi gördüğü hastanede, çoklu organ yetersizliği ve kalp ritim bozukluğu sebebiyle 28 Şubat 2015’te 92 yaşında vefat etti ve Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.