İngiltere nehirlerinde “sonsuz kimyasal” alarmı: TFA yayılıyor
İngiltere’de York Üniversitesi’nden etraf bilimci Prof. Alistair Boxall liderliğinde yürütülen araştırmada, İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’daki 32 ırmaktan alınan su örnekleri incelendi. Bu örneklerin 31’inde riflorasetik asit (TFA) tespit edildi.
Bin yılın üzerinde çözünmeden kalabilen yapay kimyasallar olan TFA’lar; pestisitler, soğutucular, paklık eserleri, ferdî bakım eserleri ve birtakım besin hususları üzere çok sayıda eserde kullanılıyor.
Araştırmacılar, TFA’nın doğurganlık üzerinde olumsuz tesirleri olduğunu ve gelişmekte olan bebekler için risk oluşturduğunu belirterek, bu hususun üreme açısından toksik olarak sınıflandırılması gerektiğini savunuyor.
ÖRNEKLERİN YÜZDE 98’İNDE TESPİT EDİLDİ
Çalışma kapsamında, Galler’de 5, Kuzey İrlanda’da 3, İskoçya’da 13 ve İngiltere’nin kuzeyinde 11 ırmaktan su örnekleri toplandı. Örneklerin yüzde 98’inde TFA izine rastlandı.
En yüksek TFA düzeyi, Glasgow’daki Kelvin Nehri’nde litre başına 78.464 nanogram olarak ölçüldü. Bu oran, dünya genelinde şimdiye kadar kaydedilmiş en yüksek ikinci TFA kirliliği oldu. TFA’ya rastlanmayan tek ırmak ise Loch Ness’ten Moray Firth’e akan Ness Nehri’ydi.
Prof. Boxall, BBC’ye yaptığı açıklamada, “Bu molekül her yerde. Hepimiz her gün TFA içeren su içiyoruz. Asıl sorun, bu düşük doz maruziyetin ömür uzunluğu sürmesi” dedi.
AVRUPA’DA DA ALARM VERİYOR
TFA, Avrupa’da da alarm veriyor. Son yıllarda şarap, yiyecekler ve insan kanında TFA tespit edildi. Almanya’da içme sularındaki TFA düzeyi son 20 yılda dört kat arttı. 2016 yılında Neckar Nehri’nde ölçülen 140 bin nanogram/litre kıymeti, dünya rekoru olarak kayıtlara geçti.
Alman yetkililer, TFA’nın etrafa ziyanlı ve üreme açısından toksik olarak sınıflandırılması için Avrupa Kimyasallar Ajansı’na başvurdu. Kararın onaylanması halinde, TFA içeren eserler için yeni düzenlemeler gündeme gelebilir.
Çalışmayı finanse eden etraf kuruluşu Fidra’ya nazaran, TFA’nın İngiltere yüzey sularında yaygın olarak tespit edilmesi, PFAS kirliliğinin boyutunu gözler önüne seriyor.
Araştırmacılar, bu kirliliğin nedenlerinin hemen tahlil edilmesini ve kaynaklara yönelik önleyici adımların atılmasını istiyor.
