İklim krizi derinleşiyor…

İklim krizinin tesirleri de dünya genelinde görülmeye başlandı.

İklim krizinin tesirleri rekor düzeylere ulaşarak sıcaklığa bağlı vefatlar, besin güvensizliği ve bulaşıcı hastalıkların yayılmasında artışa neden oldu.

İklim krizi araştırmalarının sahibi University College London’dan The Lancet Countdown İcra Yöneticisi Dr. Marina Romanello, “İklim eylemsizliğinin sıhhate yönelik tehditlerinin bu yılki incelemesi, şimdiye kadarki en tasa verici bulguları ortaya koyuyor.” diyerek raporun ehemmiyetine dikkat çekti.

Romanello ayrıyeten, “Geçen yıl bir sefer daha, çok sıcaklar, ölümcül hava olayları ve yıkıcı orman yangınları üzere iklim değişikliği rekorlarını kırdık. İklim değişikliğinin sıhhat üzerindeki tehditlerinden hiçbir birey ya da iktisat muaf değil.” dedi.

GIDA VE HASTALIKLAR ARTTI

Romanello, fosil yakıtların yayılmaya devam etmesi ve rekor seviyede sera gazı salınımının sıhhat üzerindeki tehlikeli tesirleri pekiştirdiğini vurgularken, bu durumun “sürdürülebilir bir gelecek umutlarını daha da uzaklaştırdığını” belirtti.

Rapor, 2023’te bir aydan uzun süren şiddetli kuraklıkların dünya yüzeyinin yüzde 48’ini etkilediğini ve iklim krizinin neden olmadığı bir senaryoya nazaran insanların sıhhati tehdit eden sıcak gün sayısının 50 gün arttığını gösteriyor. Bu yıl, 151 milyon kişi daha besin güvensizliğiyle karşı karşıya kaldı ve bu durum, yetersiz beslenme üzere sıhhat meselelerini beraberinde getirdi.

65 yaş üstü bireylerde ısıya bağlı vefatlar, 1990’lara kıyasla yüzde 167 oranında artış gösterdi. Global nüfusun yaşlanması nedeniyle bu vefatlar iklim krizi olmadan da artardı, fakat bu artış yüzde 65 ile hudutlu kalacaktı. Ayrıyeten yüksek sıcaklıklar, 2023’te ortalama olarak yüzde 6 daha fazla uykusuzluğa neden oldu; yetersiz uyku, fizikî ve zihinsel sıhhat üzerinde önemli olumsuz tesirler bırakıyor.

HASTALIKLAR YAYILIYOR

Daha sıcak ve kurak hava, kum ve toz fırtınalarını artırarak tehlikeli düzeylerdeki partikül hususa maruz kalan kişi sayısını yüzde 31 artırdı. Bununla birlikte, sıtma, dengue ve Batı Nil virüsü üzere ölümcül hastalıklar daha sıcak bölgelerde yeni alanlara yayılmaya devam etti.

Ancak tüm bu risklere karşın, rapor hükümetler ve şirketlerin hala fosil yakıtlara yatırım yaparak global sera gazı salınımını artırdığını belirtiyor. 2023’te güce bağlı karbondioksit salınımı, 2022’ye nazaran yüzde 1,1 artışla rekor düzeye ulaştı ve 2021’de fosil yakıtların global güç sistemindeki hissesi on yıl ortadan sonra yüzde 80,3’e yükseldi.

“İKLİM KRİZİ SIHHAT KRİZİDİR”

Dünya Sıhhat Örgütü Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, raporun bulgularını kıymetlendirerek, “İklim krizi, bir sıhhat krizidir. Dünya ısındıkça, iklime bağlı felaketlerin sıklığı ve şiddeti artıyor.” dedi. Dr. Ghebreyesus, iklim değişikliğinin artık uzak bir tehdit değil, direkt sıhhati tehdit eden acil bir risk olduğunu vurguladı.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres ise, “Rekor düzeylerdeki emisyonlar, sıhhat üzerindeki rekor seviyede tehditleri beraberinde getiriyor. İklim eylemsizliğinin hastalığını güzelleştirmeli, emisyonları azaltmalı, insanları iklim aşırılıklarına karşı muhafazalı ve fosil yakıtlardan bağımsız bir geleceğe yönelmeliyiz.” formunda konuştu.

ETKİLER DÜNYA GENELİNDE GÖRÜLÜYOR

Rapor, ılıman bölgelerde de iklim krizinin tesirlerinin görüldüğüne dikkat çekiyor. 2013-2022 yılları ortasında Birleşik Krallık’ta ısıya bağlı mevt oranı her 100 bin kişi başına dokuz vefat olarak kaydedildi; ayrıyeten 2023’te çok sıcak nedeniyle 8,5 milyon iş saati kaybedildi.

İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı İklim ve Sıhhat Güvenliği Merkezi Lideri Dr. Lea Berrang Ford, “İklim değişikliği sadece geleceğe yönelik bir sıhhat tehdidi değil. Sıhhat üzerindeki tesirler, hem ülke içinde hem de global seviyede şimdiden hissediliyor ve bu riskler süratle artacak.” dedi.

Rapora nazaran, bugün alınacak sıhhat tedbirleri, bugünün gençlerinin ve onların çocuklarının karşılaşacağı iklim tesirlerinin şiddetini belirleyecek.