Dünyanın en güçlü para birimine Rub rublesi damga vurdu

Uzun müddettir devam eden bir savaşın, düşen petrol fiyatlarının, sert yaptırımların ve yokuş aşağı giden bir iktisadın ortasında Rusya’nın rublesi yükseliyor.

Hatta Bank of America’ya nazaran yüzde 40’ın üzerinde karla bu yıl şu ana kadar dünyanın en güzel performans gösteren para ünitesi oldu.

Rublenin 2025’teki çarpıcı yükselişi, para ünitesinin dramatik bir formda paha kaybettiği son iki yıldan keskin bir dönüşe işaret ediyor.

RUBLEYE GÜÇ VEREN ŞEY NE?

Wells Fargo’da milletlerarası ekonomist ve döviz stratejisti olan Brendan McKenna, rublenin yükselişi için üç neden sıralıyor.

Kenna “Merkez bankası faiz oranlarını nispeten yüksek tutmayı tercih etti, sermaye denetimleri ve öteki döviz kısıtlamaları biraz sıkılaştırıldı ve Rusya ile Ukrayna ortasında bir barış bulma konusunda birtakım ilerlemeler ya da ilerleme teşebbüsleri oldu.” dedi.

RUSYA’NIN FAİZ ARTIRIMI BAŞARILI OLDU

Rusya Merkez Bankası, yüksek enflasyonu denetim altına almak için kısıtlayıcı bir tavır sergileyerek yurt içi faiz oranlarını yüzde 20’de tuttu ve kredileri sıkılaştırdı.

Sektör gözlemcileri, yüksek borçlanma maliyetlerinin lokal işletmeleri mal ithal etmekten caydırdığını, bunun da Rus işletmeler ve tüketiciler ortasında döviz talebini azalttığını söyledi.

Renaissance Capital’de ekonomist olan Andrei Melaschenko, zayıf tüketim nedeniyle mahallî ithalatçıların döviz talebinde bir düşüş olduğunu söyledi. Bu düşüş, bankaların dolar ya da yuan almak için ruble satmasına gerek kalmaması nedeniyle rubleye takviye sağladı.

Moskova merkezli ekonomist, 2025’in birinci çeyreğinde, ithalat vergilerindeki artış beklentisiyle geçen yılın ikinci yarısında faal olarak ithal edilen tüketici elektroniği, araba ve kamyonlarda “aşırı stoklama” olduğunu söyledi.

Melaschenko, tüketici faaliyetlerindeki soğumanın öncelikle Rusya’nın ithalatının değerli bir kısmını oluşturan sağlam tüketim malları dalında yaşandığını söyledi.

RUBLE SATMAYA GEREKSİNİM DUYMUYORLAR

Ayrıca, Rus ihracatçıların dolar ödemelerini rubleye çevirmeleri gerekiyor ve bu da para ünitesine olan talebi artırıyor.

Öte yandan ithalatçılar yabancı mal alımını azalttı ve bu nedenle dolar cinsinden ödeme yapmak için ruble satmaya gereksinim duymuyorlar.

Rus hükümeti büyük ihracatçıların yabancı yararlarının bir kısmını ülkeye geri getirmelerini ve lokal piyasada ruble ile değiştirmelerini kaide koşuyor. Analistler, bilhassa petrol sanayisinin yabancı karlarını tekrar rubleye dönüştürdüğünü söyledi.

Rusya Merkez Bankası datalarına nazaran, ocak ve nisan ayları ortasında Rusya’nın en büyük ihracatçılarının döviz satışları 42,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu sayı ocak ayından evvelki dört aya kıyasla neredeyse yüzde 6’lık bir sıçrama manasına geliyor.

HANKE: PARA ARZI DARALDI

Johns Hopkins Üniversitesi’nde uygulamalı iktisat profesörü olan Steve Hanke, Merkez Bankası’nın para arzını daraltmasının da rubleyi desteklediğini söyledi.

Wells Fargo’dan McKenna, ABD Başkanı Donald Trump’ın seçilmesinin akabinde Ukrayna ile Rusya ortasında bir barış mutabakatı yapılacağına dair umutların da bir ölçü iyimserliğe yol açtığını söyledi.

Rusya’nın iktisada yine entegrasyonuna ait beklentiler, para ünitesinin gücünü bir ölçüde destekleyen sermaye denetimlerine karşın, ruble cinsinden varlıklara bir ölçü sermaye akışını teşvik etti.

RUBLEDE RALLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR Mİ?

Rublenin mevcut gücüne karşın analistler bunun sürdürülebilir olmayabileceği konusunda uyarıyor. Rusya’nın ihracat iktisadının kıymetli bir ayağı olan petrol fiyatları bu yıl kıymetli ölçüde düştü ve bu da döviz girişleri üzerinde baskı yaratabilir.

Melaschenko, “Rublenin azamî düzeyine yakın olduğuna ve yakın gelecekte zayıflamaya başlayabileceğine inanıyoruz. Petrol fiyatları değerli ölçüde düştü, bu da ihracat gelirlerinde ve döviz bileşeninin satışında bir azalmaya yansıyacaktır.” dedi.

Rusya ve Ukrayna ortasındaki barış görüşmelerinde son periyotta somut bir gelişme yaşanmamış olsa da McKenna, somut bir barış muahedesinin, para ünitesini destekleyen döviz kısıtlamaları üzere denetimlerin kaldırılabileceği için rublenin gücünü aşındırabileceğini de kaydetti.

McKenna, “Ruble, bilhassa bir barış ya da ateşkes sağlanırsa, ileriye dönük olarak epey süratli bir halde satılabilir.” tabirini kullandı.

Kenna “Bu senaryoda, sermaye denetimleri muhtemelen büsbütün kaldırılır ve merkez bankası faizleri epeyce süratli bir halde düşürebilir.” diye ekledi.