Kırım Tatar Sürgününün 81. yılı: Bir halkın bitmeyen hasreti
Tarihin en karanlık sayfalarından biri, 18 Mayıs 1944 gecesi Kırım’da yazıldı. Kırım Tatar halkı, Sovyet başkan Josef Stalin’in bilinmeyen kararnamesiyle, yalnızca 15 dakikalık bir hazırlık müddetiyle konutlarından koparıldı.
250 BİN İNSANIN YARISI YOLLARDA CAN VERDİ
Kadın, çocuk, yaşlı demeden binlerce insan hayvan vagonlarına doldurularak Orta Asya’nın bilinmez topraklarına yanlışsız sürgüne gönderildi. İnsanlık dışı koşullarda başlayan bu mecburî seyahatte yaklaşık 250 bin kişi, günlerce açlık ve susuzlukla uğraş etti. Ne yazık ki bu seyahat, on binlercesi için bir mevt seyahatine dönüştü. Sürgün edilenlerin neredeyse yarısı, daha varış noktalarına ulaşamadan hayatını kaybetti.
250 YILDIR SÜREN SÜRGÜN VE SOYKIRIM
Kırım Tatarlarının sıkıntısı sadece Stalin periyoduna mahsus değildi. Bu halkın sürgün tarihi, Rus Çariçesi II. Katerina’nın 18. yüzyılda başlattığı asimilasyon ve tehcir siyasetleriyle çok daha öncesine dayanıyor. Kırım’ın Osmanlı egemenliğinden çıkmasının akabinde başlayan zulüm, Sovyetler devrinde sistematik bir hale gelirken, günümüzde Rusya Federasyonu tarafından farklı sistemlerle sürdürülüyor.
NAZİ İŞBİRLİKÇİSİ OLMAKLA SUÇLANDILAR
II. Dünya Savaşı sırasında Kırım’ı yine denetim altına alan Sovyetler, Kırım Tatarlarını “Nazi işbirlikçisi” olmakla suçladı. Tarihî ve hukuksal desteği olmayan bu itham, yeni bir toplu cezalandırmanın mazereti haline geldi. Stalin’in buyruğuyla bir gecede gerçekleşen bu trajedi, sadece fiziki bir sürgün değil, birebir vakitte bir halkın belleğinde silinmez izler bırakan büyük bir kırılmaydı.
RUSYA KIRIM’I İLHAK ETTİ, TATAR ULUSAL MECLİSİ KAPATILDI
Sovyetler Birliği’nin çöküşünün akabinde Kırım, Ukrayna’ya devredildi. Lakin 2014 yılında Rusya’nın memleketler arası hukuka karşıt halde yarımadayı ilhak etmesiyle, Kırım Tatar halkı bir kere daha tarihi bir travmanın içine itildi. Rus idaresi, yalnızca bireyleri değil, bir halkın temsil sistemini da amaç aldı. Kırım Tatarlarının demokratik iradesini yansıtan Kırım Tatar Ulusal Meclisi, Rusya tarafından “aşırıcı örgüt” ilan edilerek faaliyetleri yasaklandı.
ÖNDE GELEN BAŞKANLAR, ÜLKELERİNE GİREMİYOR
Kırım Tatar halkının önde gelen başkanlarından Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu başta olmak üzere birçok kıymetli isim, öz vatanlarına giriş yasağıyla cezalandırıldı. Bugün hâlâ Kırımoğlu ve pek çok Kırım Tatarı, doğdukları topraklara hasretle hayatlarını sürdürmek zorunda.
UKRAYNA SAVAŞIYLA TATARLAR, BİR KERE DAHA GÖÇE ZORLANDI
Sovyet baskısından kaçanların birinci sığınağı tarih boyunca Anadolu toprakları olmuştu. Bugün de emsal bir mukadderat tekrar sahnede. Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş, Kırım Tatarlarının ömür şartlarını daha da zorlaştırdı. Savaşın gölgesinde kalan binlerce Kırım Tatarı bir sefer daha yerinden edildi; Türkiye başta olmak üzere farklı ülkelere göç etmek zorunda kaldı.
80 YILDIR SÜREN DÖNÜŞ MÜCADELESİ
Aradan geçen 80 yıla karşın, Kırım Tatarları için sürgün yalnızca bir tarihî olay değil, hala devam eden bir adaletsizlik problemi. Hafızalarda tazeliğini koruyan bu acı, her 18 Mayıs’ta yüreklerde yine hissediliyor. Ve bu halk, 80 yıldır süren gayretini sürdürüyor: Ana yurtlarına dönmek, hak ettikleri özgürlük ve adaleti kazanmak için.
