Avrupa’da futbol ekonomisi büyüyor!
UEFA, 2024 yılını içeren Avrupa Kulüp Finansman ve Yatırım Raporu’nda kıtanın 55 ülkesindeki 700’den fazla kulübünün mali durumunu tahlil etti.
Rapora nazaran, pandemiye karşın, Avrupa kulüp futbol gelirleri 2014 ile 2024 yılları ortasında yılda bir milyar eurodan fazla bir oranda artarak 16,5 milyar eurodan kestirimi 29 milyar euroya yükseldi.
FUTBOLDA GELİRİ EN YETERLİ LİGLER VE KULÜPLER KAZANIYOR
Son 15 yıldaki uzun vadeli perspektifte, lokal futbol TV gelirleri yüzde 131, UEFA karşılaşmalarından elde edilen gelirler yüzde 322, sponsor ve ticari gelirler yüzde 166 ve gişe gelirleri yüzde 74 arttı. Ayrıyeten transfer gelirleri de yüzde 179 artış gösterdi.
Sadece son 5 yıldaki gelir büyümesi, büyük ölçüde sponsor ve ticari gelirlerde yüzde 39 ve gişe gelirlerinde yüzde 32’lik artışın birleşimiyle sağlanırken bunun dışında mahallî futbol yayın gelirleri yalnızca yüzde 3 arttı.
Gelirler en uygun ligler ve kulüpler içinde ağırlaşmaya devam ediyor. Avrupa’nın 5 büyük liginde çaba eden kulüplerin izafî hissesi yüzde 73 seviyesinde bulunuyor.
Ticari ve sponsor gelirleri, global profillere sahip en büyük kulüpler tarafından domine ediliyor. Almanya’daki en güzel kulüp, ticari ve sponsor gelirlerinde orta seviye bir Alman kulübünün 7 katını kazanırken, İngiltere ve İtalya’da bu oran 9 kat, İspanya’da 26 kat ve Fransa’da 40 kat daha büyük bir gelire tekabül ediyor.
SPONSORLUKLAR
Avrupa futbolunda bahis siteleri 2024/25 dönemi için en yaygın ana forma sponsoru olurken lakin bu durum en üst seviye kulüplerin sırf yüzde 15’ini kapsıyor. Bunun dışında perakende satış yapan şirketler yüzde 12, profesyonel hizmetler yüzde 12, finansal hizmet veren şirketler yüzde 10, havayolu ve otomotiv firmaları yüzde 10 ve yiyecek-içecek markaları yüzde 10 seviyesinde takip ediyor.
Ana forma sponsoru olarak ise kulüpler yüzde 68 oranda hala yerli bir sponsor tercih etme eğiliminde lakin bu hisse evvelki döneme nazaran azalırken İngiltere’de 20 ana sponsordan 18’ini yabancı şirketler oluşturuyor.
FUTBOLCU MAAŞLARI
Rapora nazaran, Avrupa’daki en üst liglerdeki kulüplerde maaşlar, 2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 6,5 artarak 18 milyar euroya ulaştı. Tüm fiyat kategorileri, oyuncu fiyatları, koçluk ve teknik takım ile idari ve ticari fiyatlar artık pandemiden evvel olduğundan kıymetli ölçüde daha yüksek durumda bulunuyor.
Birçok kulüp futbolcu maaşlarını denetim altında tutmak için çok çalışırken maaşlar birçok ligde sürdürülebilir değil. Futbolcu maaşları, Türk kulüpleri gelirlerinin yüzde 88’ini eritiyor.
Bu oranlar İtalyan kulüplerinde yüzde 83’ten yüzde 66’ya, Fransız kulüplerinde ise yüzde 89’dan yüzde 78’e düştü.
Buna karşılık, futbolcu maaşları Avusturya, Danimarka, Almanya, İsrail, Norveç ve Rusya’da gelirin yüzde 60’ından daha azını kapsıyor.
FİNANSMAN GİDERLERİ
Avrupa’daki kulüplerinin finansman sarfiyatları, 2023’te 1 milyar avroyu aştı ve 2024’te şimdiye kadar yüzde 32 arttı.
İngiliz, İtalyan ve Türk kulüpleri en yüksek finansman maliyetlerini karşılamak zorunda kaldı.
Kulüp borçları pandemi sırasında şişerken 2019 sonu ile 2023 ortasında yüzde 40 arttı ve erken raporlama yapan kulüpler ortasında borçlar 2024 boyunca yüzde 10 daha arttı.
EN DEĞERLİ TAKIM CHELSEA’DE
İngiltere Premier takımlarından Chelsea’nin 2024 mali yılı sonundaki takımı, şimdiye kadar bir ortaya getirilen en değerli takım (toplam transfer fiyatı olarak 1.6 milyar euro) olup, evvelki 2020 Real Madrid takımı rekorunu yüzde 24 oranında geride bıraktı.
Manchester City, Manchester United ve Arsenal’in 2024 mali yılının sonundaki takımı 1 milyar eurodan fazlaya mal oldu.
BEŞ YILLIK TRANSFER MALİYETİNDE TEPE MANCHESTER UNITED’DA
Rapora nazaran, 2020-2024 mali sonuçlarını etkileyen beş yıllık transfer maliyetinde Manchester United (742 milyon euro), Barcelona (674 milyon euro) ve Juventus (637 milyon euro) sırasıyla birinci 4’te, Chelsea ise 481 milyon euro net transfer maliyetiyle beşinci sırada yer alıyor.
Ancak brüt harcamalar çok farklı bir tablo çizerken Chelsea, beş yıllık devir boyunca transfere yaklaşık 2 milyar euro harcadı; bu, bir sonraki en yüksek harcama yapan kulüp olan Manchester City’den yüzde 70 daha fazla.
Chelsea, bu beş yıllık devirde 903 milyon euro brüt transfer geliri ile tepede yer alırken Manchester City, tekrar ikinci sırada bulunuyor.
