Anadolu sahasında yazıldığı bilinen ilk Türkçe ansiklopedi: Sufiler Ansiklopedisi
Sûfîler hal çevirilerini ihtiva eden Molla Abdullah Câmî’nin Nefehâtü’l-Üns min Hadarâti’l-Kuds isimli Farsça mensur yapıtını Lamiî Çelebi kendi periyoduna kadar yetişen sûfîlerin biyografisini de eklenerek Fütûhu’l-Mücâhidîn ismiyle tekrar telif edildi.
Molla Câmî’nin Nefehâtü’l-Üns’ünü hem metin hem derkenar eklemeleriyle zenginleştirerek Anadolu Türkçesi’ne çeviren Lâmiî Çelebi 1521 yılında tamamladığı yapıtı Yasal Sultan Süleyman’a takdim etmiştir. Lâmiî Çelebi, yapıtında Nakşibendî pirleri hakkında Câmî’yi tamamlayan bilgiler vermiş ve Anadolu’da yetişen sûfîleri yapıta ek ettti.
Tercümei Nefehâtü’lÜns ismiyle meşhur olmuş bu kitap, tarikat erbabının hayatları ve onların tarihî kişiliklerini sade bir lisanla aktarırken onların yüksek makamlarını, kerametlerini ve hâllerini anlatıyor. Ayrıyeten eser Lâmiî Çelebi’nin usta bir şair ve nâsir olmaktan diğer güzel bir müdekkik ve âlim olduğunu ortaya koyması bakımından da değerli taşıyor.
ORTAYA ÇIKAN TENKİTLİ METİN
Sûfî tabakât geleneğinin öncülerinden Lâmiî Çelebi’nin tasavvuf literatüründe önemli bir yer teşkil eden Fütûhu’l-Mücâhidîn’ini yayına hazırlayan Dr. Songül Karaca 7’si yurt dışı, 73’ü yurt içinde olmak üzere toplam 80 yazma nüshaya ulaşılmış bunlar ortasında Ulusal Kütüphane, İBB Atatürk Kitaplığı ve Topkapı Sarayı Müzesi Yazma Eserler Kütüphanesi nüshaları ile tenkitli bir metin neşri oluşturuldu.
Kitabın girişinde Arap, Fars ve Türk edebiyatlarındaki sûfî tabakat geleneği ve bu gelenekte yazılmış eserler husus ediliyor. Lâmiî Çelebi’nin hayatı ve yapıtlarından bahsedilerek Fütûhu’l-Mücâhidîn’den elde edilen yeni bilgiler ortaya konuluyor.
Sayfa: 862
ESERİN TAŞIIDĞI MAHİYET
Lâmiî’nin yapıta yaptığı katkılar ve yapıtın kendisinden sonra yazılan öbür tabakat kitapları için neyi söz ettiği üzere konular üzerinde duruluyor. Akabinde yapıtın mahiyeti ve tenkitli metni okurun istifadesine sunuluyor.
Tenkitli metnin anlaşılmasını ve daha tesirli kullanılmasını sağlamak için de yapıtın sonunda kelamlık ve özel isim dizini yer alıyor. Sûfîler Ansiklopedisi, tasavvuf kültürü ve irfanının inceliklerinden evliya tezkireleri ve menkıbelerine sûfî dünyasının kapılarını aralayan eşsiz bir eser.
