Yunanistan’da 5 bin 200 yıllık keşif: Zehirli metal toprağa karışmış
Antik Yunan, demokrasinin, batı ideolojisinin ve kurşun kirliliğinin en eski kayıtlarını oluşturdu.
Yunanistan anakarası ve Ege Denizi’nden çıkarılan tortu çekirdeklerini inceleyen araştırmacılar, yaklaşık 5 bin 200 yıl öncesine tarihlenen etrafta kurşun kirliliğinin bilinen en eski delilini buldu.
1200 YILDAN DAHA ESKİ
Bu, Sırbistan’daki bir turbalıkta bulunan ve daha evvel kaydedilen en eski kurşun kirliliğinden 1200 yıl daha eski.
Antik periyotta kurşun, bakır ve gümüş cevherlerinin eritilmesinin bir yan eseri olarak atmosfere salınıyordu. Zehirli metal daha sonra toz olarak ağırlaştı ve toprağa karıştı.
ERİTME SÜRECİNDEN SALINDI
Communications Earth and Environment mecmuasında yayınlanan yeni bir çalışmanın müelliflerinden Heidelberg Üniversitesi arkeoloğu Joseph Maran, “Gümüş takılarda ve özel eşyalarda kullanılıyordu, fakat saf halde bulunmuyordu, kurşunla birleştirilmiş cevher halinde çıkarılıyordu.” dedi.
Çalışmada tarihçi Joseph Manning, eritme sürecinden salınan kurşunun dünyanın birinci toksik ya da endüstriyel kirlilik biçimi olduğunu belirtiyor.
Araştırmacılar, Avrupa medeniyetinin beşiği olarak kabul edilen antik Yunanistan’da Bronz Çağı, Klasik periyot ve Helenistik devir boyunca kurşun kirliliği düzeylerinin epeyce düşük ve lokalize kaldığını tespit etti.
SOFRA KADROLARINDA KULLANILDI
Heidelberg Üniversitesi’nden eş müellif Andreas Koutsodendris, yaklaşık 2 bin 150 yıl evvel, araştırmacıların Yunanistan’daki insan faaliyetlerinin neden olduğu kurşun emisyonlarında “çok güçlü ve ani bir artış” tespit ettiklerini söyledi.
O tarihlerde, M.Ö. 146 yılında, Roma ordusu Yunan yarımadasını fethederek bölgenin toplumunu ve iktisadını dönüştürdü.
Koutsodendris, Roma ticareti, kolonileri ve gemiciliği Akdeniz ve Karadeniz boyunca genişledikçe, gümüş sikkelere olan talebin süratle arttığını ve bunun da kurşun açığa çıkaran eritme sürecini gerektirdiğini söyledi.
Daha sonra Roma İmparatorluğu, kurşunu sofra gruplarında ve borular da dahil olmak üzere inşaatlarda kullandı.
Grönland’daki buz çekirdeklerinin tahlilini de içeren evvelki araştırmalar, Roma devrinde Kuzey Yarımküre’nin büyük kısmında yüksek kurşun düzeyleri tespit etmişti.
